Tập huấn “Chuẩn hóa dữ liệu thư mục – Yêu cầu và Phương pháp” – Học viện Công nghệ Bưu Chính Viễn Thông

Thực hiện nhiệm vụ tại Quyết định số 2175/QĐ-BVHTTDL, ngày 23/7/2021 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về Kế hoạch triển khai Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Kế hoạch công tác của đơn vị năm 2024, từ ngày 26-27/6/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, Thư viện Quốc gia Việt Nam (TVQG) tổ chức lớp Tập huấn “Chuẩn hóa dữ liệu thư mục – Yêu cầu và Phương pháp”.

Toàn cảnh lớp Tập huấn Chuẩn hóa dữ liệu thư mục – Yêu cầu và Phương pháp

Về phía đại biểu tham dự, có ông Lại Đức Đại – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk, ông Nguyễn Hữu Giới – Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam, ông Vũ Hùng Cường – Viện trưởng Viện Thông tin Khoa học xã hội cùng đại diện lãnh đạo và viên chức làm công tác chuyên môn đến từ các thư viện công cộng, thư viện đại học, thư viện chuyên ngành, thư viện lực lượng vũ trang trong toàn quốc… Về phía Ban Tổ chức, có ông Nguyễn Xuân Dũng, Giám đốc TVQG, các giảng viên, báo cáo viên tham gia tập huấn…

Ông Nguyễn Xuân Dũng – Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam phát biểu khai mạc lớp Tập huấn

Trong lĩnh vực thông tin – thư viện, chuẩn hóa dữ liệu là một trong những khâu quan trọng để các thư viện thực hiện liên thông, chia sẻ, chuyển đổi số. Bên cạnh các tiêu chuẩn, các quy định kỹ thuật và các quy phạm thực hành là những công cụ quan trọng đảm bảo chuẩn hoá trong xử lý tài liệu. Các quy định cụ thể được thể hiện qua các quy tắc biên mục, các khung/ bảng phân loại, các bảng tiêu đề chủ đề, hệ thống các thuật ngữ, các quy định về trình tự và thủ tục, khổ mẫu biên mục đọc máy …

Dữ liệu cần chuẩn hóa trước tiên bao gồm dữ liệu thư mục của nguồn tài nguyên thông tin truyền thống và siêu dữ liệu cho tài nguyên số. Trong các năm vừa qua, TVQG đã tổ chức tập huấn về Số hóa tài liệu; Xử lý, chuẩn hóa dữ liệu tài nguyên số. Năm 2024, lớp tập huấn “Chuẩn hóa dữ liệu thư mục – Yêu cầu và Phương pháp” được tổ chức nhằm tập trung vào yêu cầu chuẩn hóa trong mô tả, truy cập tài nguyên, xử lý tài liệu, thống nhất tạo lập biểu ghi, dữ liệu thư mục, đồng thời trang bị cho người làm công tác thư viện kiến thức về chuẩn hóa, xử lý hồi cố dữ liệu thư mục, đảm bảo sự đồng bộ về dữ liệu, tối ưu hóa quy trình xử lý, sẵn sàng cho việc tạo lập mục lục liên hợp quốc gia, chia sẻ và liên thông thư viện.

Trong thời gian 02 ngày diễn ra tập huấn, các giảng viên, báo cáo viên đã chia sẻ và trao đổi với các học viên 04 bài giảng về “Chuẩn hóa và yêu cầu chuẩn hóa trong xử lý tài liệu”, “Biên mục đọc máy và phương pháp tạo lập biểu ghi theo MARC 21”, “Mối quan hệ giữa một số nhóm trường trong biểu ghi MARC 21”, “RDA – Quy tắc biên mục mô tả và truy cập tài nguyên (Ấn bản Tiếng Việt mở rộng 2015” và 03 chuyên đề, bao gồm: “Biên mục trực tuyến thế hệ mới – Dịch vụ biên mục và siêu dữ liệu OCLC”, “Các nguyên tắc biên mục tài liệu số phục vụ cho kết nối, chia sẻ tài nguyên giữa các thư viện”, “Chuyển đổi số thư viện – Mô hình và Dịch vụ kho tri thức số”.

Song hành với các bài giảng trực tiếp, tài liệu tập huấn “Chuẩn hóa dữ liệu thư mục – Yêu cầu và Phương pháp” cung cấp cho học viên các nội dung về yêu cầu chuẩn hóa trong mô tả, truy cập tài nguyên, xử lý tài liệu, thống nhất tạo lập biểu ghi, dữ liệu thư mục được biên soạn dựa trên cơ sở một số tài liệu như: Khổ mẫu MARC 21 cho dữ liệu thư mục, Tài liệu tập huấn biên mục theo MARC 21, RDA Mô tả và Truy cập tài nguyên, Understanding MARC Bibliographic: Machine-Readable Cataloging… và tham khảo các dữ liệu thông tin thư mục thực tế của các thư viện trong nước và thế giới.

Với tinh thần học hỏi nghiêm túc nhưng cũng rất cởi mở, thân thiện, các học viên cùng trao đổi, thảo luận, chia sẻ những kinh nghiệm cũng như các giải pháp khả thi để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác xử lý và chuẩn hóa dữ liệu. Những phản hồi tích cực về nội dung, chương trình tập huấn từ các đại biểu và học viên tham gia vừa là sự ghi nhận đồng thời là nguồn động viên, khích lệ đối với Ban Tổ chức nhằm nỗ lực chuẩn bị những nội dung tập huấn thiết thực và chất lượng cho những năm tiếp theo.

Nhân dịp này, OCLC (Trung tâm Thư viện Máy tính Trực tuyến) cùng với Công ty IDT – đại diện ủy quyền OCLC tại Việt Nam đã trao tặng TVQG 01 gói tài trợ dịch vụ dữ liệu, qua đó các biểu ghi thư mục của Bộ sưu tập “Tài liệu Đông Dương” sẽ được tải lên hệ thống Mục lục liên hợp toàn cầu WorldCat nhằm tăng tính tiếp cận của các tài liệu này tới các thư viện trên thế giới cũng như cộng đồng người dùng toàn cầu.

Phát biểu tổng kết và bế mạc, ông Nguyễn Xuân Dũng – Giám đốc TVQG đánh giá cao quá trình học tập nghiêm túc của các học viên, sự chuẩn bị công phu và nhiệt tình giảng dạy của các giảng viên, báo cáo viên, đồng thời trân trọng cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của Lãnh đạo Bộ VHTTDL, Lãnh đạo UBND tỉnh, Sở VHTTDL, Thư viện tỉnh Đắk Lắk và hy vọng rằng, sau khoá học, với những kiến thức đã thu được, các học viên có thể áp dụng vào hoạt động chuyên môn thực tiễn của đơn vị và mang lại hiệu quả cao.

Kết thúc chương trình, Ban Tổ chức đã trao chứng chỉ cho hơn 200 học viên tham gia lớp Tập huấn.

Hình ảnh cùng sự kiện: